Logopedie Torhout – Specialisaties

Articulatie is de beweging in de mond- en keelholte ten behoeve van het spreken. Dit gebeurt hoofdzakelijk met de tong, lippen, kaak en verhemelte.

Bij articulatieproblemen worden één of meerdere klanken niet of verkeerd uitgesproken. Dit kan door middel van weglating, vervorming of vervanging.

Een veel voorkomende articulatiestoornis is het niet of verkeerd uitspreken van de /r/ of de /s/ (“lispelen”).

Wanneer de taalontwikkeling vertraagd of gestoord verloopt spreekt men van een taalontwikkelingsstoornis.

Een taalachterstand kan nog ingehaald worden door middel van extra woordenschattraining / intensieve logopedie.

Een taalontwikkelingsstoornis (dysfasie)  is een blijvende stoornis in de taalverwerking en/of de taalproductie die niet meer weg gaat maar waar wel, met intensieve logopedie, aan gewerkt kan worden.

Wanneer er sprake is van een taalstoornis betekent dit dat de taalontwikkeling anders verloopt bij een kind dan bij de meeste leeftijdsgenootjes het geval is. Wanneer je kind een taalstoornis heeft kan hij mogelijk goed begrijpen wat er gezegd wordt, maar moeite hebben met het verwoorden van hetgeen ze willen vertellen. Bij kinderen met een taalstoornis kan een onderscheid worden gemaakt tussen niet-specifieke taalontwikkelingsstoornissen en specifieke taalontwikkelingsstoornissen. Bij een niet-specifieke taalontwikkelingsstoornis kan de afwijkende taalontwikkeling het gevolg zijn van of in combinatie voorkomen met een ander probleem. Het kind heeft bijvoorbeeld een verminderd gehoor, moeite met contactname of een verstandelijke beperking. Hierbij zal de aanpak gericht zijn op de factor die het meest op de voorgrond staat.

Een stoornis in de vroege taalontwikkeling kan ook leiden tot lees- en spellingsproblemen op de basisschool. Doordat taal een belangrijke rol speelt bij het denken kunnen taalproblemen leiden tot leerproblemen of leerachterstanden.

Problemen met de taalontwikkeling kunnen tot uiting komen in de taalvorm (bvb. zinsbouw), taalinhoud (bvb. woordenschat) of het taalgebruik.

Een voorwaarde voor het opstarten van logopedische therapie voor taal is:

• de aanwezigheid van een normaal IQ en
• een normaal gehoor.

Het is belangrijk dat er een onderscheid gemaakt wordt tussen leerproblemen en leerstoornissen.
Er is sprake van een leerprobleem als er een tijdelijk minder presteren is omwille van verschillende factoren, die meestal niet aan het kind of de jongere zelf liggen. Leerproblemen kunnen in allerlei gradaties voorkomen. Er is pas sprake van een leerstoornis als de leerproblemen hardnekkig zijn, terwijl het kind of de jongere normaal begaafd is. Bij een leerstoornis situeren de problemen zich in het leervermogen/leren zélf voor een bepaald vakgebied of verschillende vakgebieden: bijvoorbeeld  problemen bij het rekenen (dyscalculie), lezen(dyslexie) en/of schrijven (dysorthografie).

Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen met het aanleren en het vlot en accuraat oproepen of toepassen van reken- en wiskundekennis.

Vaak treden er blijvende moeilijkheden op met hoofdrekenen, vraagstukken, kloklezen, rekentaal, meetkunde, het memoriseren van de tafels, …

Er worden veel fouten gemaakt en vaak is er ook sprake van een trager werktempo. De rekenstrategieën worden met andere woorden moeilijker geautomatiseerd.

Dyslexie / Dysorthografie is een specifieke ontwikkelingsstoornis die betrekking heeft op het leren lezen ( dyslexie) en schrijven ( dysorthografie). Het is een taalprobleem waarmee we slechts geconfronteerd worden van zodra we leren lezen en schrijven. Het taalprobleem heeft dus een leerprobleem tot gevolg. Wanneer het leerprobleem door de jaren heen hardnekkig blijkt te zijn, spreken we van een leerstoornis. Als er geen onderliggende oorzaak gevonden wordt ( bv. slechtziendheid, onvoldoende scholing, ernstige mentale handicap,…) spreken we van een primaire leerstoornis of dyslexie.Soms kan dyslexie het gevolg zijn van een ander onderliggend probleem (bv. genetisch). Dan spreken we van een secundaire dyslexie.

Meestal valt het begrip dysorthografie onder dyslexie. Dan wordt onder dyslexie verstaan: hardnekkige problemen met lezen en spellen. Uitzonderlijk worden beide begrippen ook naast elkaar gebruikt. Bij dyslexie gaat het dan om problemen met lezen, bij dysorthografie om problemen met spellen.Omdat ze in de meeste gevallen niet los te koppelen zijn van elkaar spreken wij gemakshalve niet van een leesstoornis en/of spellingstoornis maar van dyslexie.

Afwijkende mondgewoonten / Myofunctionele stoornissen zijn foutieve mondgewoonten zoals duimzuigen, de gewoonte om langs de mond te ademen en foutief slikken. Die stoornissen kunnen een foutieve tongligging veroorzaken. Daardoor wordt de articulatie vaak verstoord. Daarnaast kunnen afwijkende mondgewoonten ook kaak- en gebitsafwijkingen in de hand werken. Een orthodontische aanpassing heeft hierbij echter pas ten volle nut als deze verkeerde mondgewoonten ook opgelost worden door middel van logopedie. Een goede samenwerking is hierbij belangrijk.

Een stemstoornis is een aandoening van de stem of het stemapparaat, met als gevolg afwijkingen in de klank, de omvang en het volume van de stem.

Bij patiënten met een stemstoornis is het stemgeluid hees, schor, te hoog, te laag, te zacht of te luid of de stem valt weg of slaat over. Veel of lang praten lukt meestal niet en zingen helemaal niet. Er kan sprake zijn van keelpijn, keelschrapen, hoesten en een vermoeid gevoel in de keel. Ook kunnen er klachten zijn met betrekking tot de ademhaling. Als iemand gedurende enkele dagen wat hees is, kan dat normaal zijn. Duurt de heesheid langer dan twee à drie weken, dan is ingrijpen gewenst.

Stemstoornissen kunnen organisch of functioneel zijn.

Bij een organische oorzaak stelt de NKO-arts een letsel vast ter hoogte van de stemplooien (bijvoorbeeld stembandknobbels door stemmisbruik).

Bij functionele stemstoornissen is het stemorgaan in orde, maar wordt verkeerd gebruikt, misbruikt of overbelast. Als het gebruik te lang en/of te veel voorkomt, kan het stemorgaan beschadigen en kan er een organische verandering plaatsvinden.

Bij de neurologische spraak- en taalstoornissen zijn afasie en dysartrie veel voorkomend.

Maar je kan ook een afasie oplopen op jonge leeftijd zoals bijvoorbeeld  na een verkeersongeval. Door afasie kunnen er problemen ontstaan met het begrijpen en uiten van taal, zoals woordvindingsproblemen, problemen met zinnen formuleren of met het lezen en schrijven.

Afasie is een verworven taalstoornis die veroorzaakt wordt door een hersenletsel en waarbij het begrijpen en het uiten van gesproken en geschreven taal gestoord is. De stoornis is verworven. Dat wil zeggen dat mensen met afasie vóór het hersenletsel geen problemen hadden met taal. Ze communiceerden vroeger zonder enig probleem. Afasie is dus niet iets waarmee je geboren wordt. Afasie is een taalstoornis en geen spraakstoornis of dementie. De articulatie van woorden en de algemene intelligentie zijn normaal. Dit geeft vaak aanleiding tot grote frustratie bij de getroffene. De problemen ontstaan na een hersenletsel. Dit is in 2/3 van de gevallen een beroerte (hersenbloeding/herseninfarct/hersentrombose/CVA) in de linker hersenhelft.

Dysartrie is een spraakstoornis die wordt veroorzaakt door een beschadiging van het zenuwstelsel. Hierdoor werken de spieren die nodig zijn voor het ademen, de stemgeving en de uitspraak onvoldoende. Oorzaken van dysartrie zijn bijvoorbeeld een beroerte, een hersentumor, een ongeval, een spierziekte of een neurlogische aandoening (bijvoorbeeld Parkinson).